Van klokkenspel tot carillon

Begin jaren ’60 werd onder de inwoners van Baarn een inzamelingsactie gestart met als doel de toren van de Pauluskerk te voorzien van een handbespeeld carillon van drie octaven. De actie leverde echter minder op dan gehoopt. In 1966 werd daarom gekozen voor een bescheidener oplossing: een automatisch klokkenspel van 25 klokken, bespeeld via een mechanisch bandspeelwerk.

Dankzij de inzet van een betrokken gemeenteambtenaar werd het klokkenspel in de jaren ’70 stapsgewijs uitgebreid tot 35 klokken. In 1990 werd het verouderde bandspeelwerk vervangen door een computer, en in 1992 werd een elektronisch keyboard geïnstalleerd, waarmee het carillon — zij het beperkt — ook handmatig kon worden bespeeld.

Beiaardier Erica Kreijns pleitte herhaaldelijk voor de vervanging van het keyboard door een traditioneel stokkenklavier. Uiteindelijk besloot de gemeenteraad de helft van het benodigde bedrag beschikbaar te stellen, op voorwaarde dat de andere helft via particuliere bijdragen uit Baarn zou worden verzameld.

Stichting Carillon Baarn

Om dit mogelijk te maken werd in november 2000 de Stichting Carillon Baarn opgericht. De stichting wilde niet alleen een stokkenklavier realiseren, maar ook het carillon uitbreiden met vijf grote en vier kleine klokken. Bovendien zou de fraaie luidklok uit 1948 van de Pauluskerk worden aangesloten op het carillon. Dankzij bijdragen van inwoners, het Baarnse bedrijfsleven en de Lionsclub Eemland werd eind 2001 het benodigde bedrag ingezameld.

De opdracht voor het nieuwe carillon van 44 klokken werd gegeven aan klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts in Asten. Op 5 mei 2002 werd het vernieuwde carillon feestelijk in gebruik genomen met een concert door de beiaardiers Erica Kreijns, Gideon Bodden, Bob van Wely en Jacques Maassen.

Sindsdien is het beheer en onderhoud van het carillon in handen van Stichting Carillon Baarn, in opdracht van de gemeente.

Verdere ontwikkeling en onderhoud

In 2002 startte de stichting met een jaarlijkse reeks zomeravondconcerten.

Op 20 september 2012 is het automatisch speelwerk van het carillon vernieuwd. De oude magneethamers, die elk kwartier een melodie op de buitenzijde van de klokken sloegen, zijn vervangen door een pneumatisch systeem, geplaatst op het beiaardklavier.

De werkzaamheden werden uitgevoerd door klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts uit Asten, het bedrijf dat niet alleen de klokken heeft gegoten, maar ook verantwoordelijk is voor het jaarlijkse onderhoud van het carillon.

Dankzij de aanpassing klinken de automatische melodieën voortaan via de speelklepels van het handspeelwerk, die tegen de binnenzijde van de klokken slaan — hetzelfde mechaniek dat ook door de beiaardier, Bauke Reitsma, wordt gebruikt.

Deze verandering zorgt voor een zachtere en vriendelijkere klank, waardoor het automatisch spel aangenamer is om naar te luisteren.

De melodieën die nu klinken op de hele en halve uren en de kwartieren vind u op de pagina Het carillon.